Numer NIN, czyli National Insurance Number, to niezwykle ważny element dla każdej osoby pracującej, studiującej lub prowadzącej działalność gospodarczą w Wielkiej Brytanii. Bez tego numeru nie możesz legalnie pracować ani korzystać z brytyjskiego systemu podatkowego i ubezpieczeń społecznych. W tym artykule wyjaśnimy, co to jest numer NIN, jak go uzyskać, oraz do czego jest potrzebny.
Numer NIN – podstawowe informacje
Numer NIN (National Insurance Number) jest brytyjskim odpowiednikiem polskiego numeru NIP. Służy do identyfikacji podatnika w systemie podatkowym oraz ubezpieczeniowym w Wielkiej Brytanii. Każda osoba pracująca lub samozatrudniona w UK musi posiadać numer NIN, aby móc legalnie płacić podatki i składki na ubezpieczenia społeczne.
Numer NIN składa się z dwóch liter, sześciu cyfr i jednej litery na końcu, np. AB123456C. Każdy numer jest unikalny i przypisany do jednej osoby na całe życie. Nie można go zmienić ani wyrobić nowego w przypadku zgubienia – można jedynie odzyskać dostęp do istniejącego numeru.
Jeśli planujesz założyć działalność gospodarczą (Self-Employed) w Wielkiej Brytanii lub podjąć studia, numer NIN będzie niezbędny. Dzięki niemu możesz ubiegać się o świadczenia socjalne, a także komunikować się z brytyjskimi urzędami, takimi jak HM Revenue & Customs (HMRC) czy Department for Work and Pensions.
Warto również pamiętać, że numer NIN nie jest wymagany przy zakładaniu firmy Limited Company (Ltd). W tej sytuacji potrzebujesz jedynie angielskiego adresu siedziby firmy i dowodu tożsamości.
Brexit a numer NIN
Brexit znacząco wpłynął na proces uzyskiwania numeru NIN przez obywateli Unii Europejskiej, w tym Polaków. Przed wyjściem Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej, obywatele UE mogli aplikować o numer NIN niemal natychmiast po przybyciu do kraju. Dziś ten proces jest bardziej skomplikowany.
Po Brexicie obywatele UE muszą posiadać odpowiednią wizę, status osiedleńca (Settled Status) lub obywatelstwo brytyjskie, aby ubiegać się o numer NIN. Osoby, które zamieszkują w Wielkiej Brytanii od co najmniej pięciu lat, mogły uzyskać status osoby osiedlonej, co umożliwia im legalną pracę i dostęp do systemu ubezpieczeń społecznych.
Warto zaznaczyć, że proces ubiegania się o status osoby osiedlonej (Settled Status) zakończył się 30 czerwca 2021 roku. Jeśli jeszcze nie masz numeru NIN, musisz być rezydentem UK i posiadać prawo do pracy, aby go uzyskać. Do tego często potrzebny będzie dokument „Certificate of Sponsorship” od pracodawcy w Wielkiej Brytanii, jeśli aplikujesz o wizę pracowniczą.
Dla nowych mieszkańców UK proces uzyskiwania numeru NIN jest bardziej złożony niż przed Brexitem, ale nadal możliwy, jeśli spełniasz odpowiednie wymagania.
Do czego potrzebne jest nadanie numeru ubezpieczenia społecznego?
Numer NIN jest niezbędny w wielu aspektach życia zawodowego i osobistego w Wielkiej Brytanii. Oto kilka najważniejszych sytuacji, w których potrzebujesz numeru NIN:
- Do pracy – Zatrudnienie w UK bez numeru NIN jest bardzo trudne, choć niektórzy pracodawcy mogą tymczasowo zatrudnić osobę, która jest w trakcie wnioskowania o nadanie numeru.
- Do prowadzenia działalności gospodarczej – Osoby samozatrudnione (Self-Employed) muszą posiadać numer NIN, aby rozliczać podatki oraz opłacać składki na ubezpieczenie społeczne.
- Do ubiegania się o świadczenia socjalne – Numer NIN jest wymagany do składania wniosków o różne świadczenia, takie jak zasiłki, emerytura czy korzystanie z brytyjskiego systemu opieki zdrowotnej.
- Aby otrzymać kredyt studencki – Osoby studiujące w Wielkiej Brytanii, które nie pracują, mogą ubiegać się o kredyt studencki na podstawie numeru NIN.
- Do założenia konta bankowego – Numer NIN jest wymagany przy zakładaniu osobistego konta bankowego, choć nie jest konieczny w przypadku zakładania konta firmowego dla spółki Ltd.
Numer NIN pełni kluczową funkcję w brytyjskim systemie podatkowym i ubezpieczeniowym, co sprawia, że jego posiadanie jest niezbędne, jeśli planujesz pracować, studiować lub prowadzić biznes w UK.
Jak wyrobić numer NIN w UK?
Proces uzyskiwania numeru NIN w UK składa się z kilku kroków, a cały proces może potrwać nawet do 8 tygodni. Aby złożyć wniosek o numer NIN, musisz spełnić pewne warunki oraz dostarczyć odpowiednie dokumenty.
Przede wszystkim, aby ubiegać się o numer NIN, musisz mieć prawo do pracy w Wielkiej Brytanii, co oznacza, że powinieneś posiadać wizę pracowniczą, status rezydenta lub obywatelstwo brytyjskie. Ponadto, będziesz musiał udowodnić, że zamieszkujesz w UK, co można zrobić na podstawie dokumentów takich jak rachunki za media, umowy najmu lub wyciągi z banku.
Aby wyrobić numer NIN, musisz:
- Zgromadzić dokumenty – Przygotuj dokumenty potwierdzające Twoją tożsamość, takie jak paszport, dowód osobisty czy prawo jazdy. Potrzebne będą także dokumenty poświadczające Twój adres zamieszkania w UK oraz numer telefonu.
- Złożyć wniosek online – Możesz złożyć wniosek o numer NIN za pośrednictwem internetu lub wypełnić formularz CA5403, który pozwala aplikować o numer pocztą.
- Oczekiwać na odpowiedź – Po złożeniu wniosku, urząd może skontaktować się z Tobą w celu potwierdzenia tożsamości. W niektórych przypadkach konieczne jest umówienie spotkania z urzędnikiem, aby dostarczyć dodatkowe informacje i dokumenty.
- Poczekać na numer NIN – Proces uzyskania numeru NIN trwa zazwyczaj do 8 tygodni. Jeśli wszystkie dane są poprawne, urząd wyda Ci numer NIN, który zostanie przesłany pocztą na Twój adres zamieszkania.
Warto pamiętać, że procedura wyrobienia numeru NIN jest bezpłatna, a odpowiednie urzędy poinformują Cię o wszystkich krokach, które musisz podjąć.
Jak sprawdzić national insurance number?
Jeśli już posiadasz numer NIN, ale go zapomniałeś lub zgubiłeś, nie martw się – możesz go łatwo odzyskać. Numer NIN jest nadawany na całe życie, więc nie można go zmienić ani wyrobić nowego.
Najłatwiejszym sposobem na sprawdzenie swojego numeru NIN jest poszukanie go na jednym z poniższych dokumentów:
- Payslip – Numer NIN często znajduje się na odcinkach płacowych, które otrzymujesz od pracodawcy.
- P45 lub P60 – Są to dokumenty podatkowe, które otrzymujesz od pracodawcy na zakończenie roku podatkowego lub po zakończeniu pracy w danej firmie.
- Zeznanie podatkowe (Self Assessment Tax Return) – Jeśli prowadzisz działalność gospodarczą, numer NIN powinien widnieć na Twoich rocznych zeznaniach podatkowych.
- Korespondencja z HMRC – Urząd Skarbowy często przesyła listy zawierające Twój numer NIN, na przykład w dokumentach związanych z podatkami lub świadczeniami socjalnymi.
Jeśli nie masz dostępu do tych dokumentów, możesz również sprawdzić swój numer NIN online. Wystarczy zalogować się na swoje konto podatkowe (Personal Tax Account) na stronie HMRC, gdzie znajdziesz wszystkie informacje na temat swojego numeru NIN.
Możesz także odzyskać numer NIN przez telefon, dzwoniąc na infolinię HMRC pod numerem 0300 200 3500. Pamiętaj jednak, że będziesz musiał podać swoje dane osobowe, takie jak imię, nazwisko, adres oraz datę urodzenia, aby potwierdzić swoją tożsamość.
